Η θεματική ενότητα «Στρατηγικές Οικονομικής Ανταγωνιστικότητας» παρέχει το απαραίτητο υπόβαθρο γνώσεων για περαιτέρω εξειδίκευσή σε ειδικά θέματα Στρατηγικών Οικονομικής Ανταγωνιστικότητας μεταξύ των ακόλουθων 2 ομάδων μαθημάτων:

Ομάδα Ι

Η ύλη της συγκεκριμένης ομάδας ξεκινά με την υποενότητα «Η Ελληνική Οικονομία: Παραγωγικοί Μετασχηματισμοί, Ολοκλήρωση και Ανάπτυξη» που αποσκοπεί στην κατανόηση των τομεακών χαρακτηριστικών της ελληνικής οικονομίας και των μετασχηματισμών στους οποίους έχει διέλθει προϊόντος του χρόνου.

Η υποενότητα οργανώνεται σύμφωνα με την ακόλουθη θεματολογία:

Α. Πρωτογενής τομέας

Β. Δευτερογενής τομέας

Γ. Τριτογενής τομέας

Δ. Ανεργία

Ε. Παραοικονομία

ΣΤ. Δημόσια Οικονομικά

Η υποενότητα «Στρατηγικές Ανταγωνιστικότητας και Ανάπτυξης» που από το ακαδημαϊκό έτος 2021-22 θα αντικαταστήσει την υποενότητα  «Στρατηγικές και Πολιτικές Εθνικής και Περιφερειακής Ανταγωνιστικότητας» αποσκοπεί στην κατανόηση της φιλοσοφίας των στρατηγικών και των πολιτικών εθνικής και περιφερειακής ανταγωνιστικότητας, με γνώμονα την ελληνική και τη διεθνή εμπειρία.

Η υποενότητα οργανώνεται σύμφωνα με την ακόλουθη θεματολογία:

Α. Φιλοσοφία των στρατηγικών και πολιτικών εθνικής και περιφερειακής ανταγωνιστικότητας

Β. Προσδιοριστικοί παράγοντες της ανάπτυξης

Γ. Διεθνές περιβάλλον και ανάπτυξη

Δ. Η έννοια της ανταγωνιστικότητας

Ε. Τυπολογία στρατηγικών και πολιτικών εθνικής και περιφερειακής ανταγωνιστικότητας

ΣΤ. Η έννοια της καλής πρακτικής

Τέλος, η υποενότητα «Ανθεκτικές και Ευφυείς Πόλεις και Περιφέρειες» αποσκοπεί στην κατανόηση του τρόπου οργάνωσης της οικονομίας και της κοινωνίας μέσω της εφαρμογής διαδικασιών ευφυών πόλεων και στην κατεύθυνση της ενδυνάμωσης της ανθεκτικότητας.

Η υποενότητα οργανώνεται σύμφωνα με την ακόλουθη θεματολογία:

Α. Η έννοια της ανθεκτικότητας πόλεων

Β. Ανθεκτικότητα παραγωγικών συστημάτων

Γ. Ανθεκτικότητα επιχειρήσεων

Δ. Ανθεκτικότητα και ανταγωνιστικότητα

Ε. Η έννοια της ευφυούς πόλης

ΣΤ. Ευφυής και δημιουργική πόλη.

Ομάδα ΙΙ

Η ύλη της συγκεκριμένης ομάδας ξεκινά με την υποενότητα «Πολιτικές Τεχνολογίας και Καινοτομίας» που έχει σαν στόχο να παρουσιάσει την συνεχιζόμενη έρευνα πάνω στην καινοτομία και τις διάφορες αναλυτικές έννοιες και θεωρίες που χρησιμοποιούνται σε τρέχουσες συζητήσεις σε θέματα ακαδημαϊκά, διαχείρισης και πολιτικής. Θα διερευνηθούν οι διαδικασίες με τις οποίες συσσωρεύεται η γνώση και η καινοτόμος δραστηριότητα στην παγκόσμια οικονομία. Επιπλέον θα επανεξετάσει την ιστορική και σύγχρονη εμφάνιση των σημερινών συστημάτων καινοτομίας τόσο στα αναπτυγμένα όσο και στα αναπτυσσόμενα κράτη. Αυτό περιλαμβάνει ανάλυση του επιστημονικού συστήματος, της τεχνολογίας, της διαχείρισης της καινοτομίας, της θεωρίας της εταιρείας, της βάσης για τη δημόσια πολιτική, της περιβαλλοντικής ανάλυσης και των προσεγγίσεων συστημάτων καινοτομίας.

Η υποενότητα αυτή έχει ως βασικό επίκεντρο την ανάπτυξη κατανόησης που συμβάλλει στην πρακτική ανάλυση της πολιτικής καινοτομίας και των προβλημάτων διαχείρισης, και ως εκ τούτου παρέχει μια σειρά αναλυτικών πλαισίων για την κατανόηση και την εξερεύνηση της φύσης της δημόσιας πολιτικής και της επιρροής της στη λειτουργία των επιχειρήσεων και άλλων οργανισμών. Αυτά τα πλαίσια περιλαμβάνουν ορθόδοξη οικονομία, εξελικτική οικονομία, επιστημονικές και τεχνολογικές μελέτες και ιστορία.

Η υποενότητα αυτή στοχεύει στο να βοηθήσει να κατανοηθεί η οικονομική προοπτική σε θέματα επιστημονικής και τεχνολογικής διαχείρισης και πολιτικής και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων στη χρήση οικονομικών μέτρων και δεικτών που χρησιμοποιούνται στις επιχειρήσεις και τη δημόσια πολιτική.

Μετά το τέλος αυτής της υποενότητας ο φοιτητής θα μπορεί να:

• διακρίνει τις διαφορετικές σχολές σκέψης στα οικονομικά, προσδιορίζοντας τις υποκείμενες παραδοχές και τις μεθόδους συλλογιστικής τους
• εξηγήσει το ρόλο της καινοτομίας από την σκοπιά της σταθερής και ατομικής επιλογής και να συσχετίσει την καινοτομία με την παραγωγικότητα, τη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα.
• εντοπίσει πηγές δυσλειτουργίας ή αποτυχίας της αγοράς, συμπεριλαμβανομένης της μονοπωλιακής δύναμης, της αποτυχίας συντονισμού και των προβλημάτων του κύριου παράγοντα και κατανοήστε τις παρεμβάσεις ή τη ρύθμιση κανόνων που μπορεί να αποδειχθούν χρήσιμες για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων
• εξηγήσει τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης για τη διεθνή κατανομή της εργασίας και τις πιθανές επιπτώσεις που μπορεί να έχει στον εντοπισμό των οικονομικών δραστηριοτήτων
• κατανοήσει σε βάθος τις έννοιες της τεχνολογίας και του συστήματος καινοτομίας και την κατανόηση της εφαρμογής τους σε διαφορετικά τεχνολογικά, χωρικά, εθνικά και διεθνή πλαίσια.
• επιδείξει τις αναλυτικές δεξιότητες που απαιτούνται για τον εντοπισμό των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των βασικών παραγόντων σε συστήματα τεχνολογίας και καινοτομίας και για τον προσδιορισμό των κύριων αλληλεπιδράσεων που διατρέχουν αυτά τα συστήματα για τη σύνδεση της δημόσιας πολιτικής και των καινοτόμων δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων και άλλων οργανισμών.

H υποενότητα «Κλιματική Aλλαγή και Eνεργειακή Πολιτική», εισάγει τις βασικές έννοιες, θεωρίες, ζητήματα, προκλήσεις και συζητήσεις στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής και της ενεργειακής πολιτικής, καθώς και τις κύριες προσεγγίσεις από την πλευρά της κοινωνικής επιστήμης σε αυτό το πολύπλευρο θέμα. Πρωταρχική έμφαση θα δοθεί σε οικονομικές έννοιες και τεχνικές, αλλά το μάθημα θα περιλαμβάνει επίσης πληροφορίες από μελέτες καινοτομίας και πολιτικές επιστήμες. Το επίκεντρο θα είναι οι ευκαιρίες, οι προκλήσεις και οι περιορισμοί που συνδέονται με τη μετάβαση σε ένα ενεργειακό σύστημα χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Τα βασικά θέματα θα περιλαμβάνουν τα φυσικά χαρακτηριστικά των ορυκτών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τη διαδικασία μετάβασης και αλλαγής στα ενεργειακά συστήματα, τις συνέργειες και τις εντάσεις μεταξύ της βιωσιμότητας και άλλων στόχων πολιτικής, καθώς και τους λόγους για τους οποίους και τα όρια της παρέμβασης δημόσιας πολιτικής. Ουσιαστικά ζητήματα που θα  καλυφθούν περιλαμβάνουν:

• ενεργειακές ροές, τεχνολογίες, τάσεις και επιλογές
• προοπτικές για την ενεργειακή ασφάλεια
• εξάντληση πόρων και «αιχμή πετρελαίου»
• ελευθέρωση της αγοράς ενέργειας
• τη ρύθμιση των βιομηχανιών δικτύου
• καινοτομία στα ενεργειακά συστήματα
• φορολογία άνθρακα / ενέργεια και πράσινη δημοσιονομική μεταρρύθμιση
• εμπορία εκπομπών άνθρακα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο
• τα οικονομικά της ενεργειακής απόδοσης
• το «φαινόμενο ανάκαμψης» από βελτιώσεις ενεργειακής απόδοσης
• και τη χρήση ενέργειας και τον περιορισμό του άνθρακα στον τομέα των μεταφορών.

Οι περισσότερες από τις συζητήσεις και τα παραδείγματα θα αφορούν χώρες του ΟΟΣΑ, αλλά μία διάλεξη θα καλύπτει την ενεργειακή πολιτική στις αναπτυσσόμενες χώρες. Θα παρουσιαστούν επίσης σύντομα σχετικές τεχνικές ανάλυσης όπως ανάλυση κόστους-οφέλους, ανάλυση αποσύνθεσης και μοντελοποίηση ενέργειας.

Τέλος, η υποενότητα «Ξένες Επενδύσεις, Ανταγωνιστικότητα και Ανάπτυξη» καλύπτει το επιστημονικό πεδίο των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (Foreign Direct Investment, FDI) και των επιδράσεων τις οποίες έχουν στην χώρα και την περιφέρεια υποδοχής. Εξετάζονται οι παράγοντες οι οποίοι προσδιορίζουν τη διεθνή κινητικότητα των επενδύσεων και την ροπή του κεφαλαίου να αναπτύσσεται σε διεθνές επίπεδο. Αναλύεται η χωροθετική συμπεριφορά του ξένου κεφαλαίου στις χώρες και τις περιφέρειες υποδοχής και ειδικά οι παράγοντες οι οποίοι προσελκύουν ή απωθούν/δυσχεραίνουν την εγκατάσταση επενδύσεων.  Η κινητικότητα του κεφαλαίου εξετάζεται σε σχέση με τον παγκόσμιο καταμερισμό της εργασίας, τις εξειδικεύσεις και τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα των επιμέρους χωρών και περιφερειών, τις τάσεις στο παγκόσμιο εμπόριο και τις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας και τις εξελίξεις στην τεχνολογία, στις μεταφορές, το περιβάλλον και την ενέργεια. Η ενότητα εξετάζει σε ποιο βαθμό οι Ξένες Επενδύσεις  συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα, το εισόδημα και την απασχόληση των περιοχών στις οποίες εγκαθίστανται, καθώς και τις προϋποθέσεις οι οποίες απαιτούνται. Επίσης, εξετάζει σε ποιο βαθμό συμβάλλουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των εγχώριων επιχειρήσεων και κάτω από ποιες συνθήκες οι τελευταίες ωφελούνται από την ύπαρξη ξένων επιχειρήσεων στην χώρα ή την περιφέρεια. Για την διερεύνηση των παραπάνω αναλύονται και αξιολογούνται η διεθνής, η Ευρωπαϊκή και η Ελληνική εμπειρία προσέλκυσης και εγκατάστασης Ξένων Επενδύσεων. Μια σειρά από κρίσιμα ερωτήματα συζητούνται σε σχέση με θεωρία των Ξένων Επενδύσεων και την υφιστάμενη εμπειρία. Για παράδειγμα:

• Πόσο σημαντική είναι η παρουσία των Ξένων Επενδύσεων στην ανάπτυξη μιας οικονομίας; Ποια είναι η διεθνής εμπειρία;
• Συμβάλλουν και σε ποιο βαθμό οι Ξένες Επενδύσεις στην ανταγωνιστικότητα (competitiveness), εξωστρέφεια (extroversion) και την ανθεκτικότητα (resilience) μιας οικονομίας; Ποια είναι η διεθνής εμπειρία;
• Υπάρχει διάχυση των καλών διοικητικών πρακτικών και της τεχνολογικής υπεροχής (spillovers) των Ξένων επενδύσεων στις εγχώριες επιχειρήσεις;
• Υπάρχει διαδικασία μίμησης ή μάθησης (learning) των τοπικών επιχειρήσεων και κάτω από ποιες προϋποθέσεις; 
• Σε ποιο βαθμό εξαρτάται η διάχυση της τεχνολογίας και της γνώσης από τις δυνατότητες (absorbing capacity) των εγχώριων παραγωγικών συστημάτων;
• Σε ποιο βαθμό και τι είδους δίκτυα συνεργασίας αναπτύσσουν οι Ξένες επενδύσεις με τις εγχώριες τοπικές επιχειρήσεις; Οριζόντιες ή κάθετες; Με προμηθευτές (backwards) ή με αγοραστές (forwards);
• Υπάρχει και πόσο σημαντική είναι η υποκατάσταση εγχώριων επιχειρήσεων (substitution effect) από ξένες επενδύσεις;
• Εξαρτάται η παρουσία τους κυρίως από τις τοπικές/εθνικές συνθήκες στις χώρες υποδοχής, ή είναι ευμετάβλητη και ευαίσθητη στις διεθνείς οικονομικές και τεχνολογικές μεταβολές; 
• Πόσο πραγματικό πρόβλημα είναι η μεταβίβαση σημαντικού μέρους της παραγωγικής δομής μιας χώρας σε ξένους ιδιοκτήτες;
• Σε ποιο βαθμό οι Ξένες επενδύσεις ενισχύουν την περιφερειακή συνοχή ή τείνουν να αυξάνουν τις ανισότητες στο εσωτερικό μιας χώρας;   
• Ποιες θεσμικές (μετα)ρυθμίσεις απαιτούνται για την προσέλκυση Ξένων Επενδύσεων;

Ειδικά για την Ελλάδα, η οποία έχασε το 25% του ΑΕΠ στην οικονομική κρίση του 2010 και έκτοτε δυσκολεύεται να ανακάμψει, οι Ξένες επενδύσεις θα μπορούσαν να έχουν σημαντικό ρόλο στη συγκέντρωση του κεφαλαίου που απαιτείται ετησίως για την επιστροφή της οικονομίας σε όρους ΑΕΠ και απασχόλησης στην προ κρίσης εποχή. Η ενότητα αυτή εξετάζει την εμπειρία της χώρας σε σχέση με τις Ξένες Επενδύσεις, την κλαδική και περιφερειακή κατανομή του Ξένου Κεφαλαίου, καθώς και τους παράγοντες οι οποίοι το προσελκύουν ή το ή απωθούν διαχρονικά.